Duiken in een meer vs. in de zee | All Things Scuba Diving

Het allergrootste verschil tussen het duiken in een meer versus in de zee is het feit dat de zee zout is. Over het algemeen is er per liter zeewater ongeveer 31 tot 35 gram zout opgelost, met als uitzondering de Dode Zee, deze bevat ongeveer 330 gram zout per liter. Dat zoet water dan automatisch suiker bevat is een fabel: de term zoet water wordt gebruikt als tegenstelling tot het zoute zeewater. Maar wat betekent dit nu voor jou als duiker? Hieronder leggen we je graag uit wat de verschillen tussen zout en zoet water nu eigenlijk zijn en wat deze voor een duiker betekenen.

Zout water

Om te beginnen leggen we eerst uit hoe zout in zee- of oceaanwater terecht komt. Water dat door regenval naar beneden valt, stroomt vanaf bergen via rivieren en beken terug naar zee. Gedurende deze reis lossen er allerlei mineralen op in het water, die uiteindelijk in de oceanen terecht komen. Mineralen zijn opgebouwd uit deeltjes ionen, die deels worden opgenomen door organismen die in het water leven. Chloride- en natrium-ionen - die samen keukenzout vormen - is er echter in grotere aantallen dan opgenomen wordt door de organismen. Omdat er dus meer zout overblijft dan opgenomen wordt, komt er dus zout in de oceanen terecht. Ongeveer 71% van de aarde is bedekt met zout water.

Water dat vanaf de bergen via rivieren terug naar zee stroomt

Zoet water

Nadat zeewater verdampt, stijgt deze damp op en ontstaan er wolken. Deze wolken produceren neerslag zoals regen of sneeuw, wat weer op aarde terecht komt. Tijdens het verdampingsproces blijft het grootste deel zout achter in de zee - dit is de reden dat neerslag altijd zoet is. Zoet water heeft overigens wel een klein percentage zout, maar dit is minder dan 1%, en komt voor in meren, rivieren en plassen. 1 liter zoet water weegt precies een kilo, in tegenstelling tot zeewater, wat ongeveer 1024 gram per liter weegt door het opgeloste zout.

Drijfvermogen en uittrimmen

Om ervoor te zorgen dat jij als duiker mooi uitgelijnd en in trim door het water zweeft, moet het drijfvermogen van je duikpak en de lucht in je trimvest in evenwicht zijn met het gewicht van de rest van je duikuitrusting, zoals het duiklood, je persluchttank en ademautomaat. De hoeveelheid duiklood die je meeneemt, hangt af van meerdere aspecten: je ervaring, de dikte van je duikpak, de grootte en het materiaal van je duikfles en het type water.

Ervaring

Hoe langer je duikt, hoe meer je je drijfvermogen onder controle leert hebben. In het begin zul je je wat comfortabeler voelen met wat meer gewicht, waar je op ten duur steeds meer gaat leunen op je longinhoud.

Duikpak

Hoe dikker je duikpak, hoe meer drijfvermogen: dit klinkt logisch, toch? Er is ook nog eens een verschil in het materiaal waar je duikpak van gemaakt is, voor sommige koudwaterduiken is het waarschijnlijk dat er in je duikpak inzetstukken van fleece verwerkt zijn. Fleece heeft weer meer drijfvermogen dan enkel een duikpak gemaakt van neopreen bijvoorbeeld.

Duikfles

In sommige landen duik je met een aluminium tank, maar in Nederland wordt er over het algemeen gedoken met stalen duikflessen. Deze zijn een stuk zwaarder ten opzichte van aluminium waardoor je het aantal duiklood dat je meeneemt drastisch kunt verminderen. Uiteraard maakt het ook uit hoeveel luchtinhoud de tank heeft: hoe meer lucht, hoe zwaarder de duikfles uiteindelijk is.

Type water

Al het bovengenoemde in combinatie met het type water waar je in gaat duiken, zal uiteindelijk meedingen. Omdat zoet water geen zout bevat, heb je in meren minder drijfvermogen. In zeeën en oceanen daarentegen heb je een stuk meer drijfvermogen, waardoor je waarschijnlijk meer gewicht nodig zult hebben om jezelf perfect uit te trimmen en je drijfvermogen onder controle te houden.

Het drijfvermogen is overigens gebaseerd op de fysicawet van Archimedes, een Griekse natuurkundige, die vastgesteld heeft dat de opwaartse kracht van zout water groter is dan die van zoet water. Hierdoor heb je als duiker in zout water dus meer gewicht nodig om een neutraal drijfvermogen te creëren ten opzichte van zoet water.

Verschillende soorten vissen

Als het op duiken aankomt, is er een groot verschil tussen de verschillende soorten vissen in zoet en zout water. Ondanks dat ze anatomisch gezien niet veel verschillen, vissen die in zoet water leven zijn in staat om zout in hun lichaam te concentreren, waar zeevissen overtollig zout uitscheiden om te kunnen blijven leven. De meeste vissen kunnen enkel overleven in zoet of zout water, maar sommige soorten zoals een bull shark, zalm en bepaalde eels verdragen beide type water en hun zoutgehalte.

Ondanks dat oceanen meer dan 70 procent van het aardoppervlak innemen, in tegenstelling tot zoet water wat enkel 1 procent inneemt, leeft 40 procent van de 30.000 verschillende vissoorten in zoet water. Hieronder sommen we nog een aantal verschillen op:

- Zoetwatervissen kunnen zowel leven in koud water als in tropisch water, waar zeevissen bijna allemaal in koud water leven;

- Zeevissen zijn over het algemeen veel kleurrijker en diverser per soort dan zoetwatervissen;

- Zoetwatervissen hebben grotere schubben en hun lichaam is er volledig mee bedekt, ten opzichte van zeevissen, die kleinere schubben hebben en waarvan in sommige gevallen maar een deel van hun lichaam bedekt is;

- Zeevissen hebben zich zo ontwikkeld om water te besparen, waar zoetwatervissen zout besparen.

Omstandigheden

Omdat zoet water zijn vaak afgesloten. Vanwege hun grootte, blootstelling en rustige weersomstandigheden vind je er vrijwel nooit stroming. Dit maakt duiken in meren of vijvers een stuk makkelijker. Duiken in een zoetwaterrivier is dan weer een ander verhaal, hier kun je een stuk meer stroming ervaren. Afhankelijk van de weersomstandigheden en de bodembedekking kan de zichtbaarheid per zoetwater-duikstek echter wel verschillen.

Omdat oceanen onderhevig zijn aan meer omstandigheden, kunnen sommige stekken een stuk lastiger zijn om in te duiken. In zeeën vind je onder andere stroming, opwelling, golven en kunnen weersomstandigheden ervoor zorgen dat de zichtbaarheid een stuk minder wordt. Voorafgaande je duik is het dan ook verstandig al deze elementen in acht te nemen voordat je een duikstek betreed. Het is dan soms verstandiger om te veranderen van stek of de duik niet te maken.

Duikstekken in Nederland

Duiken in Nederland? Ja! Er zijn in Nederland talloze plekken om zowel in zoet als zout water te duiken, en iedere duikstek heeft weer iets anders te bieden. Populaire zoetwater-stekken zijn onder andere Eiland 4 in de Vinkeveense plassen, Boschmolenplas in Limburg en de Boothelling in de Zevenhuizerplas. Houd er wel even rekening mee dat je voor sommige duikstekken een vergunning nodig hebt.

Zeeland is bij uitstek een van de populairste provincies om in zout water te duiken, en dat gebeurt voornamelijk in Grevelingen of de Oosterschelde. Bekende duikstekken zijn onder andere de Zeelandbrug, Bergse Diepsluis en Sint Annaland. Maar buiten deze plekken heeft Nederland genoeg duikstekken waar je prachtige duiken kunt maken.